Franciszek ŻMURKO (1859-1910), Serenada

akwarela, gwasz, kredki; 14 x 13,2 cm w świetle passe-partout;
sygn. l. d. "F.Żmurko".
"Żmurko ma prawo być nazwanym wnukiem renesansu włoskiego w polskiej sztuce malarskiej.
Ten zaś właśnie wpływ malarstwa włoskiego z jego klasycznej doby, podobnie jak u Lenbacha, warunkuje rozwój talentu Żmurki i wykreśla całą jego drogę artystyczną. Wbrew prądom epoki, w jakiej mu żyć przyszło, nie popłynął z falą modernizmu. Nie przemawiały doń ascetyczne wychudłe chimery symbolizmu, choćby tak wytworne jak u Klimta, ale mówiło doń zdrowe życie, mówił temperament szczery, mówiła radość i umiłowanie życia. A że posiadał wyjątkową zdolność podpatrywania tego co piękne, co złoci szarość życia i wprawia w drżenie nasze nerwy, że umiłował arcytwór natury - kobietę, pulsującą pełnią krwi, to mu zapewniło stanowisko nie tylko w polskiej ale wszechświatowej sztuce i to było źródłem jego sławy i wyjątkowego powodzenia.
W ściśle ograniczonym swoim zakresie Franciszek Żmurko był typem malarza o indywidualności tak zdecydowanej, tak na wskroś odrębnej i charakterystycznej, że wybiła ona wyraziste piętno na najdrobniejszym nawet dziele sztuki, jakie wyszło z jego pracowni.
Typy kobiece Żmurki pozostaną w historii malarstwa polskiego jako odrębna, na wskroś indywidualna interpretacja typu kobiety polskiej, podobnie jak pozostaną w nim typy kobiet Matejki, kobiet Siemiradzkiego i Axentowicza, koni Kossaków ojca i syna, typy chłopskie Tetmajera lub Wodzinowskiego”. (Władysław Prokesch).