Krynicki NIKIFOR (1895-1968), Święty na tle kościoła
ołówek, papier
15 x 21 cm
Nikifor - związany z Krynicą Łemko, samouk, na wpół-analfabeta, malarz-amator, jeden z najwybitniejszych twórców "sztuki naiwnej". Wiedza na temat pochodzenia i młodości artysty jest skąpa i niepewna. Zapamiętany jako nieodzowny fragment folkloru Krynicy. Nie miał wykształcenia, ułomność psychiczna i fizyczna utrudniała mu kontakt z otoczeniem. Łącznikiem ze światem zewnętrznym było dla niego malarstwo. Jego obrazki powstawały na niedużych formatach zdobytego papieru, kartonikach, opakowaniach, kartkach zeszytowych - niekiedy zapisanych po jednej stronie. Rysował ołówkiem, kredką, malował akwarelą otaczający go świat, wzbogacony osobistą fantazją i przeżyciami. Malował przede wszystkim pejzaże architektoniczne trudnych do rozpoznania miasteczek z akcentami w postaci wież kościelnych lub ratuszowych. Fascynował go dworce, wiadukty i pociągi; tworzył także portrety i sceny religijne. Do najbardziej pożądanych prac artysty należą dzieła, na których przedstawiał siebie samego w postaci wyidealizowanego artysty, ubranego w elegancki garnitur, noszącego kapelusz oraz teczkę. Często podpisywał swoje prace niezrozumiałymi bądź częściowo tylko czytelnymi wyrazami zapisanymi nieudolnie wielkimi literami. Przedstawiany przez niego przedmiot obrysowywany był mocnymi konturami, które wypełniał barwnymi plamami. Jego twórczość spopularyzował krakowski historyk sztuki, pisarz i filozof Andrzej Banach, który oprócz zapewnienia Nikiforowi pomocy, napisał kilka książek poświęconych artyście, a także wraz z żoną organizował najważniejsze wystawy malarza zarówno w Polsce jak i za granicą, co znacząco przyczyniło się do rozpoznawalności jego twórczości.
