olej, płótno, 73,3 x 92 cm, 75,1 x 98,7 (w oprawie),
sygn. i datowane na odwrocie: JERZY NOWOSIELSKI 1987
Jerzy Nowosielski urodził się w 1923 r. w Krakowie. Tuż przed wojną, w latach 1937–39 podróżował do Lwowa, gdzie zapoznał się z bogatą kolekcją
ikon oraz zwiedzał Ławrę Poczajowską na Wołyniu. Wrażenia jakie wywarła na nim bizantyńska sztuka sakralna i jej pokłosie w postaci wschodniego
malarstwa ikon pozostawiły wyraźny ślad w całej twórczości artysty. Fascynacja ikonami zbiegła się z jego zainteresowaniem sztuką europejską XX
wieku. Reminiscencje malarstwa ikon oraz zachodniego surrealizmu widoczne są w całym dorobku artysty. Dzięki temu Nowosielski jest jednym z najbardziej
fascynujących polskich artystów, a jego styl jest nie do pomylenia z żadnym innym. Płótna artysty charakteryzują się stosowaniem płaskich barwnych
plam obwiedzionych nieskażoną linią ciemnego konturu. Prezentowane obiekty i postacie są syntezą rzeczywistości sprowadzoną do płaskich plam. W
jego twórczości widać pewne reminiscencje malarstwa Modiglianiego, podobnego w swojej syntezie rzeczywistości i wrażliwości na kolor. Podobne u
obu malarzy jest także lekko surrealizujące oddanie przestrzeni i intymność przedstawień. Do takich surrealizujących, wyciszonych kompozycji należy
opisywana „Martwa natura” z 1987 r. Kompozycja jest statyczna i symetryczna. Na drewnianym blacie stołu, zarysowanym jedynie odcieniami brązu,
po środku stoi błękitny świecznik. Przedmiot flankują pionowe, wydłużone czerwone wazony z mniejszymi garnkami tej samej barwy. Biała emalia wnętrza
wybija się od czerwieni naczyń. Jej biel podkreślona jest czarnym grubym konturem. Tłem dla całej sceny jest zielonkawa ściana z niewielkim wąskim
oknem po środku kompozycji. Przedstawiona kompozycja jest wyciszona i mimo, że jej elementy są bardzo proste i niewyszukane, z obrazu wybrzmiewa
mistycyzm – niemalże religijny nastrój. Wybrany przez artystę schemat kompozycji kojarzy się z najlepszymi ikonami Rublowa – ich wyciszoną, hieratyczną
kompozycją, uproszczonym do granic abstrakcji rysunkiem i harmonijnymi barwami. Prezentowany obraz Nowosielskiego łączy w sobie sacrum
i profanum – mistyczną religijność z prozą codziennych przedmiotów. Z pewnością można uznać, że obraz ten z 1987 r. to jedna z najciekawszych
martwych natur artysty, gdzie pasja do sztuki ikon, głęboka religijność artysty i umiłowanie życia doczesnego splatają się w jedną harmonijną całość.
