Jacek MALCZEWSKI (1854 Radom - 1929 Kraków), Autoportret, 1924

olej, dykta; 34 x 24 cm;
sygn. i dat. l. d.: Jacek Malczewski 1924 / Lipiec (ołówkiem)

Proweniencja:
kolekcja prywatna, Polska

Autoportrety należą do ważnych kategorii tematycznych w malarstwie Jacka Malczewskiego. Malowane na różnych etapach życia odzwierciedlały nie tylko zmieniającą się fizjonomię Malczewskiego, ale przede wszystkim przemiany dokonujące się na płaszczyźnie artystycznej. Zwykle nie były to proste przedstawienia własnego wizerunku. Symbolizm nierozerwalnie związany ze sztuką artysty, wyraźnie zaznacza się również w jego portretach własnych. Malczewski przybierał różne stroje, nieraz z fantazyjnymi dodatkami. Przedstawiał siebie jako postaci znane z literatury (np. Dantego) czy w otoczeniu mitologicznych stworów. 

Zmiany w tej stylistyce można dostrzec w latach 20. Wówczas artysta sięgał po bardziej stonowane tło, czyniąc nim często wnętrza dworu w Lusławicach, elementy przyrody czy codzienne przedmioty. Mniej na tych płótnach również rozbudowanej symboliki. Przykładem tego rodzaju autoportretu jest oferowany obraz, z charakterystycznym dla tego okresu przedstawieniem w czepcu. Tłem obrazu jest wnętrze pokoju: widoczne są fragmenty obrazów, kanapy czy ścian. Dzieło powstało rok po przeprowadzce artysty do dworku w Lusławicach. Artysta przebywał tam na stałe przez trzy lata, korzystając z uroków spokojnej miejscowości. Z racji na swój dojrzały wiek, Malczewski coraz częściej podejmował także tematykę eschatologiczną (przykładem jest tryptyk "Mój pogrzeb" z 1923 roku). Warto podkreślić, że wątki autobiograficzne, wspomnieniowe w malarstwie Jacka Malczewskiego można zaobserwować już od około 1914 roku, kiedy to rozpoczął pracę nad cyklem "Moje życie". Przeplatają się w nim motywy młodości z nieuchronnością śmierci.