Gruda [Znaniecki], Tornado, Warszawa 1943 r.

Aleksander Gruda [Juliusz Znaniecki], Tornado.

Wydawnictwo Polskie sp. z o.o. Warszawa 1943.

159 s. 21 cm.

Oprawa wydawnicza, broszurowa. Ubytki grzbietu oprawy i podklejone nadarcie przedniej okładki, poza tym stan dobry.

Powieść przygodowa wydana w Warszawie w 1943 r. Przykład dopuszczanego przez okupanta jawnego piśmiennictwa literackiego w języku polskim. Pod pseudonimem Aleksander Gruda krył się Juliusz Znaniecki (1908-1960). 

Ferdynand Goetel wspominał: "Zdarzyło się wówczas, że krytyk Skiwski, z którym łączyły mnie w pierwszym okresie okupacji bliskie stosunki, uległ notorycznej tęsknocie krytyków do spróbowania sił w twórczości powieściowej i napisał powieść, której tytułu już nie pamiętam (...) Przedstawiał rękopis to tu to tam, aż wreszcie złożył go w Wydawnictwie Polskim. Nie zawarłszy jeszcze umowy, zgłosił się do mnie z zapytaniem, co o tym sądzę. Odparłem, że w Wydawnictwie Polskim drukować nie należy. Zażądał wówczas orzeczenia sądu koleżeńskiego, którego skład ustaliliśmy zgodnie w osobach Irzykowskiego, Staffa i mnie. Na posiedzenie sądu stawił się nie tylko Skiwski, ale i nie zapowiedziany przez niego Juliusz Znaniecki. Ten wprawił nas w trudne położenie oświadczeniem, że nie tylko złożył, ale już oddał do druku książkę w Wydawnictwie. Była nią powieść sensacyjna, drukowana przed wojną w jednej z polskich gazet. Przyszedł na posiedzenie, chcąc się zorientować, co o tym sądzimy. Sprawa zdawała się brać dość nieoczekiwany przeze mnie obrót gdy Irzykowski z całą stanowczością poparł Skiwskiego i Znanieckiego. O utworze literackim świadczy jego treść a nie firma która go wydała. Kryteria, stosowane w czasie okupacji, są być może szczególne, ale nie ma podstawy odmawiać pisarzom prawa do życia i zarabiania na chleb codzienny drogą wykonywania swego zawodu, skoro równocześnie idzie się aż tak daleko w zrozumieniu położenia innych obywateli, że urzędnikom państwowym i samorządowym zezwala się na złożenie przysięgi lojalności, żądanej przez władze niemieckie. W gotowej uchwale, którą przyniósł z sobą, stwierdzał, iż nie ma przeszkód, aby literaci polscy drukowali swe utwory w Wydawnictwie Polskim czy jakimkolwiek innym. Sprzeciwiłem się kategorycznie, powołując się na to, że równocześnie z założeniem Wydawnictwa Polskiego Niemcy wstrzymali działalność wszystkich polskich firm. Gdyby polskie firmy wydawnicze, choćby wzięte pod zarząd przymusowy, mogły kontynuować swą działalność, sprawa byłaby otwarta. Zgoda na wyłączność firmy wzbogacającej żonę szefa niemieckiej propagandy nie da się pogodzić z najbardziej choćby rzeczowym stanowiskiem, nawet gdyby Wydawnictwo Polskie poprzestawało na wydawnictwach obojętnej treści. Przechylenie się Staffa na moją stronę przesądziło sprawę. Skiwski książki swej w Wydawnictwie Polskim nie wydał. Znaniecki swej wycofać już nie mógł. Przypuszczam, iż przyszedł na posiedzenie, nosząc się z myślą wydania drugiego tomu. Wydawnictwo Polskie zakończyło swój „cykl” na książce Znanieckiego. Później wydawało już tylko kalendarze, druki okolicznościowe, kartki widokowe." https://angelus.com.pl/2016/02/ferdynand-goetel-pisarze-pod-okupacja/