BUJNICKI Kazimierz
PAMIĘTNIKI KSIĘDZA JORDANA
obrazek Inflant w XVII wieku
tom 1 [z dwóch]
Wilno 1852r, nakł. i druk. Józefa Zawadzkiego, str. XIII, 261; format 14x22 cm
"Trudno oprzeć się wrażeniu, że w zamyśle autora powieść historyczna Pamiętniki księdza Jordana miała spełnić funkcję epopei Inflant Polskich. Dzieło Kazimierza Bujnickiego już w pierwszym czytaniu narzuca się jako konsekwentnie skonstruowany epos prozą (?), „epopeja bez wiersza”* (?), powieść stylizowana na epos (?), bo jaskrawo reprezentuje najważniejsze cechy tego gatunk6, rzecz jasna, w sposób funkcjonalny, a nie formalny. Wypadki zlokalizowane są w „batalistycznym” wieku XVII7, w przełomowym momencie dziejowym Inflant — zasadnicza akcja to krótki okres jednego z etapów wojen polsko-szwedzkich, zmagań, które stopniowo doprowadziły do utraty przez Rzeczpospolitą znacznej części tych ziem. Pisarz wprowadza do utworu bohatera zbiorowego — szlachtę inflancką oraz tubylców — Łotyszy, a nawet osoby z obozu przeciwnika. Posługując się kreacją księdza, Bujnicki próbuje wprowadzić do powieści „cudowną machinę” eposu — czuwanie Opatrzności. Liczne opisy, podkreślające niepowtarzalność inflanckiej ziemi i obyczaju, dopełniają epopeiczności dzieła, mającego utrwalić „domowe dzieje” przeszłości ziemi rodzinnej autora. Dedykacja: „Ziomkom moim, Obywatelom dawnego Księstwa Inflanckiego”, zaznaczająca rodzimy charakter powieści, sugeruje też określonego czytelnika — mieszkańca zadźwińskiej prowincji, który dzięki lekturze zapozna się z fragmentem historii swej „małej ojczyzny”. Mottem zaś do utworu, zaczerpniętym z wiekopomnego dzieła Jana Augusta Hylzena, Bujnicki podkreśla dumnie partykularyzm dzielnicowy i lokalny patriotyzm, a zarazem wpisuje się w linię tradycji historycznej wyznaczonej przez wielkiego Inflantczyka."
Źródło: Dorota Samborska-Kukuć, "Skąd nasz ród" - obraz przeszłości Inflant polskich w "Pamiętnikach księdza Jordana" Kazimierza Bujnickiego : między powieścią historyczną a epopeją; Prace Polonistyczne Studies in Polish Literature 60, 117-174; 2005
Rzadkie!
TWARDA OPRAWA PÓŁSKÓREK Z EPOKI. GRZBIET PŁASKI Z TŁOCZENIAMI I ZŁOCENIAMI. KARTON MARMORYZOWANY. OBCIĘCIA KART NAKRAPIANE.
Stan BDB-/ miejscami rdzawe plamki (foxing), ŁADNY EGZEMPLARZ
