KATALOG Wystawy Nowej Sztuki. Wilno Druk. „Lux”, [1923]. - 23 s., il., 16,7 × 12 cm, brosz. wyd. Na s...

KATALOG Wystawy Nowej Sztuki. Wilno Druk. „Lux”, [1923]. - 23 s., il., 16,7 × 12 cm, brosz. wyd. Na s. 13 odręczny dopisek „patrz str. 14”, na następnych dwóch stronach odręcznie skorygowano błąd w paginacji. Unikatowy katalog będący „pierwszą publikacją opartą o suprematystyczny rodzaj kompozycji” i „pierwszym w Polsce przykładem druku funkcjonalnego”. Katalog zawiera dwustronicowy wykaz prezentowanych prac i wypowiedzi teoretyczne Witolda Kajruksztisa, Karola Kryńskiego, Mieczysława Szczuki, Władysława Strzemińskiego i Teresy Żarnowerówny. Każdy z autorów osobiście opracował graficznie swój tekst. „Do opracowania typograficznego tego wydawnictwa użyto różnych linii, prostokątów, kwadratów, kropek w ten sposób, że tworzą one formy dynamiczne, rozczłonkowujące płaszczyzny poszczególnych stron, których teksty ułożono asymetrycznie”; „Katalog stał się okazją do manifestacji poglądów, uściślenia stanowiska młodych artystów wobec ówczesnej sytuacji w sztuce, przeciwstawieniem się futurystycznemu rozszarpywaniu formy - dążeniem do odnalezienia pierwiastków konstrukcyjnych dzieła sztuki. Jedna z najważniejszych publikacji polskiej międzywojennej awangardy artystycznej. Wystawa Nowej Sztuki - „ekspozycja uznana za pierwsze wspólne wystąpienie artystów reprezentujących ‘nową sztukę’ została otwarta 20 marca 1923 roku w Wilnie, w halu kino-teatru ‘Corso’ [...]. Inicjatorami wystawy ‘Nowej Sztuki’ byli mieszkający od niedawna w Wilnie Witold Kajruksztis i Władysław Strzemiński [...]. Wystawa była pokazem prac siedmiu artystów: z Wilna - Kajruksztisa, Puciatyckiej, Strzemińskiego, i z Warszawy - Kryńskiego, Szczuki, Stażewskiego, Żarnowerówny [...]. Obok obrazów, rysunków, grafik, układów typograficznych, projektów scenografii pokazane były rzeźby: projekty pomników, konstrukcji przestrzennych, a także jedna makieta architektoniczna. Wystawa była także „pierwszym nieoficjalnym jeszcze wystąpieniem grupy ‘Blok’. „Wystawa ta miała ogromne znaczenie w strategii rodzącego się nurtu. Uzupełnienie zestawu prezentowanych obrazów innymi dokumentami życia artystycznego, wprowadzenie określonych haseł, a wreszcie rozbudowany w tekście katalogu program artystyczny - był sposobem narzucania pożądanego typu odbioru artystycznego ich dzieł. „Uderza nas natomiast wyjątkowo nikła liczba współczesnych informacji zarówno o samej wystawie, jak i jej ocenie na gruncie wileńskim i ogólnopolskim. Poza katalogiem najwięcej wiadomości o wystawie dostarczyła zamieszczona w „Zwrotnicy" [nr 6] recenzja autorstwa Strzemińskiego, zawierająca ocenę większości zaprezentowanych na niej prac. Ze zrozumiałych względów pomija ona milczeniem własne dokonania [...] Na najwyższą pochwałę Strzemińskiego, recenzenta, zasłużyły prace Stażewskiego, najkrytyczniej zaś ocenił propozycje artystyczne Żarnowerówny. Artystce tej, mimo iż zdradza niezmierną pomysłowość zarzucił stosowanie eksperymentów: zbrodnią wprost jest secesyjny szkic architektoniczny i połączenie suprematyzmu i impresjonizmu w konstrukcji barwnej [płomień obejmujący konstrukcję suprematyczną]. […]Zdziwienie budzi fakt, że ukazujące się wówczas w Wilnie „Południe" - czasopismo poświęcone sztuce i krytyce artystycznej, które w swoim programie głosiło jednoznacznie: podamy dłoń wszystkim szczerym artystom bez względu na obóz i zawołanie, mimo takiej deklaracji, ani słowem nie wspomniało o tym, bądź co bądź, znaczącym wydarzeniu. Może recenzenci „Południa" uznali, że twórcom biorącym udział w pokazie nowej sztuki zabrakło właśnie artystycznej szczerości, jak nie bez racji konstatuje monografistka pisma Jadwiga Wardas: awangardy współczesnej — w architekturze czy plastyce — wileńskie „Południe" po prostu nie dostrzega, a może ignoruje ją świadomie. Sądzić należy, że główną przyczyną braku zainteresowania wystawą nowej sztuki w równej mierze był konserwatyzm gustów, co i obawa przed przenikaniem do naszej sztuki elementów konstruktywistycznych. Budziły one odrazę swoim pochodzeniem, gdyż zostały przeniesione na grunt wileński z rewolucyjnej Rosji.” (Józef Poklewski, Wileńskie Wystawy Artystyczne). Nadkruszenia okładki na łączeniu z blokiem, poza tym stan b. dobry. Rarissimo!